Ik schreef het al eerder, de kans dat jouw kind overlijdt is het grootste tijdens de zwangerschap en in het eerste levensjaar (RIVM, 2019).
Gemiddeld overlijden er iedere dag 5 baby’s per dag in Nederland (Perined, 2020) De officiële instanties tellen alleen de baby’s vanaf de 24e week van de zwangerschap tot de eerste verjaardag. In werkelijkheid overlijden er elke dag meer baby’s.
Niemand, maar dan ook echt helemaal niets of niemand verteld je dat. De zwangerschap en het krijgen van een baby is voor de commercie één grote roze wolk. Zij willen graag dat jij lang en gelukkig op jouw roze wolk over de wereld zweeft, het moment waarop jij geld uitgeeft en zij hun omzet zien groeien … in een rapper tempo dan jouw buik en baby.
Tot het moment waarop jouw zorgeloze zwangerschap of ouderschap omsloeg als een blad aan de boom met het slechte en meest verpletterende nieuws! Jouw roze wolk krijgt een donkere rand of wordt geheel zwart. Opeens staat jullie wereld stil! Een luide oerkreet, die niet tegen te houden is, ontsnapt uit jouw keel. Een instinctieve kreet die door merg en been gaat.
Hoewel alle signalen onheilspellend zijn, je erg ongerust bent. Hou je er geen rekening mee dat jouw baby overleden is, als er geen doptonen zijn bij de controle van de verloskundige. Een gynaecoloog die zachtjes met het hoofd schudt en zegt dat een spoedkeizersnede en reanimatie van de baby in jouw buik geen zin heeft. Je wordt opgenomen in het ziekenhuis om te bevallen (met en zonder inleiding) van de in jouw buik overleden baby (in medische term: intrauteriene vruchtdood). Met een beetje hulp van de zwangerschapshormomen, kan je na de bevalling overstelpt worden door het moedergevoel, voel je je zo trots als een aap met zeven gouden staarten.
Of je had een zorgeloze zwangerschap, maar door complicaties overlijdt jouw baby tijdens de bevalling. Sommige moeders zijn al opgenomen in het ziekenhuis, met vroegtijdige weeen, gebroken vliezen zijn of zijn zelf ernstig ziek zijn. Jouw baby is te vroeg of met een slechte start geboren en wordt opgenomen op de Neonatologie, de intensive care voor baby’s. Baby’s die opgenomen zijn op de neonatologie zijn erg kwetsbaar, hun gezondheid kent vele pieken en dalen. Soms gaat hun gezondheid van jullie baby plotseling achteruit en overlijdt de baby terwijl jij nog onderweg bent …. Of de neonatologen en/of kinderartsen geven in een gesprek aan dat verder behandelen geen zin heeft, jullie baby wordt niet beter en gaat overlijden.
Er zijn ook ouders die langere tijd weten dat hun baby gaat overlijden doordat de baby aangeboren afwijkingen heeft. Meestal wordt die diagnose gesteld bij de 20-weken echo of belt een gynaecoloog met de verpletterende uitslag van de NIPT of vruchtwaterpunctie. Helaas worden niet alle aangeboren afwijkingen ontdekt tijdens de 20- weken echo! Je kan besluiten om de zwangerschap af te breken, de zwangerschap uit te dragen tot de baby zelf overlijdt, of besluiten in overleg met de artsen om de behandeling te stoppen.
Soms overlijdt een baby onverwacht thuis in het eerste levensjaar. Jij, als vader of moeder, vindt jouw overleden baby in haar (of zijn) bedje. Reanimatie wordt thuis gestart, met gillende sirene’s naar het ziekenhuis. Heel soms overlijdt een baby bij het kinderdagverblijf of bij de gastouder. Na het vaststellen van het overlijden van jouw baby, doet de politie altijd onderzoek naar de doodsoorzaak. Het kan zijn dat je als ouder niet bij jouw baby mag tot het onderzoek is afgerond. Vaak, bijna altijd, wordt je als ouder overhoord door de politie.
Toekomstdromen en vaak de voorbereidingen op de komst van de baby staan na die ene zin in één klap stil. Verheugen op een leven met de baby veranderd naar diepe rauwe rouw. Jullie moeten opeens nadenken over allerlei dingen waar je nooit over nagedacht hebt. Je hebt geen idee hoe jullie een mooie begrafenis of crematie regelen. Waar je allemaal voor kan kiezen, het is goed om te weten wat kan, mag en soms ook moet door de wetgeving. De mogelijkheden zijn eindeloos, voor mijn brein altijd de kans om mijn gedachtes alle kanten op te laten vliegen. Ik maak graag gebruik van lijstjes, die geven houvast en een beetje richting aan de praktische dingen die ik moet regelen. Ik heb een lijst gemaakt met allerlei dingen en ook praktische regeldingen waar je aan moet, kan en mag denken als je baby overleden is of gaat overlijden. Je kan en mag het afscheid helemaal naar eigen wens in vullen. Volg je eigen gevoel naar een buitengewoon liefdevol afscheid!
Jakob van Wielink, verliesdeskundige, beschrijft ‘rouw als meer dan alleen de pijn van verlies. Het is de achterkant van liefde. Rouw laat je stilstaan bij datgene wat je liefhad, diegene die je lief hebt gehad en de vreugde die je hebt ervaren’. Het is belangrijk om te weten dat de pijn van rauwe rouw zo hartverscheurend is, dat je die pijn niet continu kan voelen zonder het gevoel te hebben dat je óf gek wordt óf er zelf aan onder door te gaan. Onze geest ‘bouwt’ muurtjes om niet continu de pijn te voelen en om overeind te blijven. Het ‘muurtje’ bestaat uit hulpbronnen, bijvoorbeeld door afleiding als je dingen voor de uitvaart regelt. Voel je dus vooral niet schuldig als je dingen regelt en een kwartier of langer niet gehuild hebt.
Je hebt niet alleen rouw om het overlijden van jouw baby, maar ook van de persoon die je was, van jouw toekomstbeeld, van jouw zelfvertrouwen en vertrouwen in je eigen lijf en verlies van naïviteit. Sommige ouders (vooral moeders) hebben te kampen met schuldgevoelens. Anderen voelen zich eenzaam, zijn bang voor de dagelijkse confrontaties. Bijna alle ouders vechten voor bestaansrecht van de baby. Naast al die verliezen, rauwe rouw en verdriet is er vooral de onvoorwaardelijke liefde voor de baby en de trots. Ik besteed er graag aandacht aan, omdat je die liefde en trots nodig hebt om je te hechten aan de baby. De hechting met jouw overleden baby, heb je weer nodig om welkom te heten én gezond te rouwen…